روغن بنفشه یکی از معروف‌ترین روغن‌های گیاهی در طب سنتی است که از گل‌های بنفشه (Viola odorata) تهیه می‌شود. این روغن به دلیل خواص بی شمار خود در درمان بسیاری از بیماری‌ها از گذشته تا به امروز مورد توجه حکما و اطبای سنتی بوده است. در این مقاله، به بررسی دقیق خواص، مزاج، طرز تهیه و کاربردهای درمانی روغن بنفشه می‌پردازیم.
مزاج روغن بنفشه در طب سنتی
در طب سنتی، هر ماده‌ای دارای یک مزاج خاص است که بر اساس چهار کیفیت گرم، سرد، تر و خشک دسته‌بندی می‌شود. روغن بنفشه دارای مزاج سرد و تر است، به همین دلیل برای درمان بیماری‌هایی که ناشی از گرمی و خشکی بدن هستند، مفید واقع می‌شود.
توضیح تأثیرات مزاج روغن بنفشه:
- بر روی مزاج گرم و خشک (صفراوی مزاج‌ها)
- باعث کاهش حرارت بدن می‌شود.
- خشکی پوست را برطرف کرده و موجب نرمی و لطافت آن می‌شود.
- در درمان سردردهای ناشی از گرمی و خشکی مؤثر است.
- بر روی مزاج گرم و تر (دموی مزاج‌ها)
- تا حدی موجب کاهش گرمای بیش از حد بدن شده و آرامش بخش است.
- در مشکلات التهابی و حساسیت‌های پوستی مفید است.
- بر روی مزاج سرد و خشک (سوداوی مزاج‌ها)
- خشکی را کاهش داده و باعث نرمی پوست و مو می‌شود.
- در درمان یبوست ناشی از سردی مؤثر است.
- بر روی مزاج سرد و تر (بلغمی مزاج‌ها)
- ممکن است باعث افزایش سردی بدن شود، لذا برای این افراد توصیه می‌شود که با روغن‌هایی مانند روغن کنجد یا روغن سیاه‌دانه ترکیب شود.
خواص درمانی روغن بنفشه
1. خواص ضدالتهابی و تسکین درد
- روغن بنفشه به دلیل داشتن ترکیبات ضدالتهابی، برای کاهش التهاب‌های پوستی، مفصلی و عضلانی استفاده می‌شود.
- در ماساژ برای کاهش دردهای ناشی از آرتروز و رماتیسم مفید است.
2. مفید برای پوست و مو
- رطوبت رسان قوی برای پوست‌های خشک و حساس است.
- در درمان اگزما، پسوریازیس و خارش‌های پوستی مفید است.
- به عنوان یک روغن طبیعی برای کاهش چین و چروک و جوان سازی پوست عمل می‌کند.
- برای تقویت مو و جلوگیری از خشکی و شوره سر مناسب است.
3. تقویت سیستم تنفسی
- روغن بنفشه برای درمان مشکلات تنفسی مانند سرفه‌های خشک، برونشیت و گرفتگی بینی استفاده می‌شود.
- بخور آن به بهبود سرماخوردگی کمک می‌کند.
4. آرام بخش و کاهش استرس
- بوییدن روغن بنفشه تأثیر آرام بخشی بر سیستم عصبی دارد و در کاهش اضطراب، استرس و بی‌خوابی مؤثر است.
- ماساژ آن بر روی شقیقه‌ها به کاهش سردردهای عصبی کمک می‌کند.
5. تقویت دستگاه گوارش
- مصرف خوراکی روغن بنفشه (در دوز مناسب و زیر نظر متخصص) به کاهش یبوست و خشکی روده کمک می‌کند.
- برای مشکلات گوارشی ناشی از گرمی و خشکی توصیه می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با خواص روغن بنفشه، به مقاله مرتبط رجوع کنید.
6. مفید برای چشم
- روغن بنفشه در درمان خشکی چشم و التهاب مفید است.
7. کاهش تب و گرمای بدن
- در طب سنتی برای کاهش تب و گرمی بدن، روغن بنفشه را بر روی پیشانی و کف پاها ماساژ می‌دهند.
طرز تهیه روغن بنفشه
روغن بنفشه را می‌توان به دو روش سنتی و صنعتی تهیه کرد:
روش سنتی (روغن گیری به روش خیساندن – روغن پایه‌ای)
- مقدار 100 گرم گل بنفشه تازه یا خشک شده را در یک شیشه تمیز بریزید.
- روغن پایه مانند روغن زیتون یا روغن کنجد را به آن اضافه کنید تا گل‌ها کاملاً در روغن غوطه ور شوند.
- درب شیشه را بسته و آن را در جای گرم و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- هر روز شیشه را تکان دهید تا مواد مغذی گل بنفشه به روغن انتقال یابد.
- بعد از 40 روز، روغن را صاف کرده و در یک بطری شیشه‌ای تیره نگهداری کنید.
روش‌های مصرف روغن بنفشه
1. مصرف موضعی
- روغن بنفشه را برای رفع خشکی پوست، درمان اگزما و کاهش التهاب روی موضع موردنظر ماساژ دهید.
- برای کاهش سردرد، آن را روی پیشانی و شقیقه‌ها ماساژ دهید.
- برای رفع بی‌خوابی و آرامش اعصاب، چند قطره از آن را روی گردن و پشت گوش بمالید.
- برای کاهش التهاب مفاصل و دردهای رماتیسمی، آن را به صورت ماساژ روی ناحیه دردناک استفاده کنید.
2. مصرف خوراکی
- مصرف خوراکی روغن بنفشه معمولاً به مقدار کم و تحت نظر متخصص توصیه می‌شود.
- برای یبوست، می‌توان چند قطره از روغن را به همراه کمی عسل مصرف کرد.
3. بخور روغن بنفشه
- برای مشکلات تنفسی، چند قطره از روغن را در آب داغ ریخته و بخور دهید.
موارد احتیاط و منع مصرف
- افرادی که مزاج سرد و تر دارند، باید از مصرف بیش از حد روغن بنفشه خودداری کنند.
- مصرف خوراکی این روغن باید تحت نظر متخصص باشد، زیرا در دوزهای بالا ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود.
- در دوران بارداری و شیردهی، قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.
- برخی افراد ممکن است به روغن بنفشه حساسیت داشته باشند، لذا بهتر است قبل از مصرف گسترده، مقدار کمی از آن را روی پوست امتحان کنند.
جمع بندی
روغن بنفشه یکی از ارزشمندترین روغن‌های گیاهی در طب سنتی است که به دلیل مزاج سرد و تر خود، برای درمان مشکلات ناشی از گرمی و خشکی بدن مفید است. این روغن خواص متعددی از جمله ضدالتهاب، آرام بخش، تقویت کننده پوست و مو، بهبود دهنده مشکلات تنفسی و گوارشی و کاهش تب دارد. با این حال، برای بهره مندی از مزایای آن، باید اصول مصرف را رعایت کرد و در صورت نیاز با متخصص طب سنتی مشورت نمود.
