ضرورت شبکه سازی

دین مبین اسلام، فرد و اجتماع را در کنار هم می بیند. اینگونه نیست که اگر انسان از نظر فردی، مومن و معتقد و متخلق به اخلاق باشد کفایت کند؛ بلکه رشد و کمال فرد نصف راه است و بعد از آن نوبت به رشد و تعالی اجتماع می رسد و باید انسان مومن در دل فعالیت های اجتماعی آب دیده شود و عیار ایمانش بالا رود. در سوره مبارک عصر خداوند متعال بعد از قسم به زمان، برای انسان مهذبی که از خسران و زیان نجات پیدا کرده چهار رکن بیان می کند:

وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾

إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿۲﴾

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾

روشن است که تواصی به حق و صبر از امور اجتماعی است. انسان مهذب نه تنها خودش باید مومن و عامل به اعمال صالح باشد بلکه باید نسبت به اجتماع نیز حساس باشاد و در صدد رشد و تعالی اجتماع نیز برآید.

از این جا اهمیت کار اجتماعی و ضرورت متشکل بودن مومنین آشکار می شود. اگر اسلام مومنین را برادر همدیگر می داند و یا امر به معروف و نهی از منکر را واجب می کند همه ناظر به روح واحد و یکپارچه جامعه اسلامی است. برای تحقق این یکپارچگی و وحدت در میان جامعه اسلامی، تشکیلاتی بودن مومنین امری لازم و آشکار است که برای شکل گیری مدینه فاضله مهدوی از ایجاد و گسترش چنین شبکه ای در میان مسلمین ناگزیریم.

استاد علیرضا پناهیان در بیان موانع ظهور به بحث تشکیلاتی بودن مومنین پرداخته و این چنین توضیح داده اند:
«گنه کارهای کوچه و بازار را مانع اصلی ظهور نبینید؛ مسأله اصلی، ما مومنین هستیم! اما نه در زندگی فردی! اگر شما یک فرد باتقوا باشید که حتی یک گناه در خلوت نداشته باشید، حداکثر نمرۀ 10 از 20 می گیرید! بقیه اش به زندگی اجتماعی شما برمی گردد! اما متأسفانه ما رشد معنوی و اخلاقی را غالبا یک مسألۀ فردی می دانیم! درحالی که مانع اصلی ظهور، رشد ولایتمداران در «زندگی اجتماعی» است.

مسیر رشد ما باید به آنجا برسد که بتوانیم در روابط اجتماعی، امتحاناتمان را پس بدهیم. ولی ما فوق العاده زرنگیم و برای اینکه گیرِ امتحانات اجتماعی سخت نیفتیم، با هم کار تشکیلاتی نمی کنیم و ارتباطمان را در حد یک سلام و علیک نگه میداریم! هر کسی تنهایی در کارش موفق است! کار موفق جمعی بلد نیستیم.

ظهور، منتظرِ این است که ما زندگی جمعیِ برآمده از تقوا و زندگی تشکیلاتی مبتنی بر فضایل اخلاقی داشته باشیم و خداپرستیمان را در روابط اجتماعی نزدیک به هم ببینیم! اگر راست میگوییم با هم کار کنیم، بعد اگر برخی منافعِ به دست آمده با استعدادهای تو، به جیب رفیقت

رفت، و عیب های رفیقت به حساب تو گذاشته شد، تازه کار از اینجا آغاز می شود. حالا ببینید آن همه معنویت و تقوای فردی، اثر خودش را نشان می دهد یا نه؟»
(سخنرانی استاد پناهیان در دانشگاه امام صادق)

بر این اساس ایجاد یک شبکه واحد و یکپارچه برای تحقق اهداف و آرمان های بلند دین مبین اسلام ضرورت دارد و مومنین برای رسیدن به کمال و تعالی فردی و اجتماعی چاره ای جز داشتن تشکیلات ندارند.

چگونگی رابطه با مردم در شبکه سازی

امروزه اهمیت و ضرورت شبکه سازی، در عرصه های مختلف اعم از فرهنگی و اقتصادی، بر کسی پوشیده نیست. نخستین گام در ایجاد یک شبکه یکپارچه، شناخت اصول اولیه تعامل درست با دیگران است. از این رو با توجه بر اهمیت شناخت و به کارگیری این اصول در عرصه شبکه سازی و ایجاد شبکه ای پایدار و فعال، برآن شدیم تا برخی از این اصول را گرد هم آورده و مورد توجه قرار دهیم. برای این که مباحث را با نظم و ترتیب بهتری ارائه دهیم، اصول مورد نظر را در دو بخش تقدیم می کنیم. بخش اول اصولی که بیشتر در ایجاد شبکه تاثیرگذار هستند و بخش دوم مربوط به اصولی است که در حفظ و گسترش شبکه از اثرگذاری بیشتری برخوردار می باشند.
بدیهی است که این تقسیم به معنی بی فایده بودن بکارگیری اصول هر بخشی در بخش دیگر نیست بلکه فقط بیانگر تاثیر کمِ اصول هر قسم، در قسم دیگر است.

اصول مربوط به ایجاد شبکه

به نظر می رسد هرگونه تلاش و کوشش برای اثرگذاری در حوزه فرهنگ و اقتصاد مردم، بدون داشتن شبکه ای گسترده، اگر نگوییم بی فایده، کم فایده خواهد بود. موفقیت در عرصه های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نیازمند ایجاد شبکه ای است که برآمده از دل مردم و مورد اعتماد مردم باشد. به همین خاطر آموختن اصولی که ما را در ایجاد شبکه کمک می کند ضروری است که در این بخش به تعدادی از این اصول اشاره می کنیم.

1. توکل بر خداوند

2. به کار خودتان ایمان داشته باشید.

3. در هر کاری وجود رهبر و مدیر ضرورت دارد.

4. اولویت بندی

5. در هر کاری از برنامه ریزی ناگزیریم

6. خودمان نظم داشته باشیم و بر منظم بودن مجموعه تاکید کنیم.

7. ببخشید قبل از اینکه دریافت کنید (اخلاص داشته باشید)

8. صبور باشید و در رسیدن به نتیجه عجله نکنید.

9. اشتیاق های مخاطب خود را بسنجید.

10. اشتراکات خود و مخاطب خود را پیدا کنید.

11. رابطه با کسانی که حاضر باشند در زمان نیاز، منابع خود را (اعم از زمان، انرژی، پول، دانش و تجربه و ارتباط با دیگران) با ما به اشتراک بگذارند.

12. در شبکه سازی، به دنبال افرادی باشیم که در برخی حوزه ها از ما قدرتمندتر باشند.

13. در خودمان هم چیزی داشته باشیم که رابطه با ما برای دیگران جذاب باشد.

14. از تجربه ها پند بگیریم.

15. اصالت و شرافت خانوادگی

16. جوان گرایی و توجه ویژه به جوانان

17. مواظب نفوذی های درون شبکه باشیم.

18. از خودتان بگویید.

19. همجواری

اصول مربوط به حفظ و گسترش شبکه

برخی افراد بعد از شکل گیری ابتدایی شبکه، گمان می کنند به هدف خود رسیده اند. باید توجه داشت که حفظ و توسعه شبکه مهم تر از ایجاد شبکه است و نیازمند وقت گذاری و تلاش و کوشش فراوان است. آنچه که ما را به هدفمان می رساند تنها ایجاد شبکه نیست بلکه ایجاد، حفظ و گسترش شبکه است. از این رو شناختن اصولی که ما را در حفظ و گسترش شبکه یاری می رسانند لازم است. از این رو در این بخش به بیان اصولی که مربوط به حفظ و گسترش شبکه است می پردازیم.

1. از شکست نترسیم

2. از ریزش های شبکه دچار یأس نشویم

3. پیگیری کنید … و باز هم پیگیری کنید

4. ما باید بهترین باشیم

5. حفظ کرامت انسانها و رابطه کریمانه با مردم

6. درد افراد شبکه، درد شما باشد و برای رفع نیاز سایرین، تمام تلاشتان را بکار ببندید (همدردی کردن)

7. با هم باشید و از هرگونه افتراق بپرهیزید

8. آنچه برای خود می پسندید برای دیگران هم بپسندید.

9. امتیازهای تشکیلاتی

10. بین اعضای ادعایی و حقیقی تفاوت قائل شویم.

11. با افراد سرشناس شبکه در کارهای مهم، مشورت کنیم

12. دائما مراقبت کنیم تا از مسیر و هدف تشکل فاصله نگیریم

13. ما انتخاب می کنیم که دیگران چگونه با ما رفتار کنند

14. رعایت ادب و احترام نسبت به دیگران

15. ورود کینه و دشمنی مردم، در دل ممنوع

16. ازکارهایی که موجب بدبینی مردم به تشکیلات ما می شوند پرهیز کنیم.

17. باهم و در کنار هم برای رسیدن به هدف واحد

18. تلاش کنیم برای دیگران ایجاد مزاحمت نکنیم

19. بردباری در برابر افراد نادان

20. در مقام انتقام گیری بر نیامدن

21. انعطاف پذیر باشید

22. مراقبت کنیم بین افراد شبکه رابطه عاطفی و دوستانه برقرار باشد.

23. در صورت اشتباه کردن افراد، عذر آن ها را بپذیریم.

24. اگر اشتباهی مرتکب شدیم حتما عذرخواهی کنیم

25. یکی بودن قول و عمل

26. کارهای خوب دیگران را ببینیم و قدردانی کنیم

27. عدم افراط در موعظه

28. شنونده خوبی باشیم

29. موقعیت شناس بودن

30. صریح و صادق بودن

31. از بکار بردن کلمات زشت جدا خودداری کنید

32. با هرگونه ظلم و تبعیض مقابله کنیم

حرف آخر…

آنچه که امروز نبود آن در میان توده فعالان فرهنگی مشاهده می شود نداشتن فکر تشکیلاتی از یک سو و نبودن یک تشکیلات جامع و گسترده از سوی دیگر است. در حال حاضر اکثر کارهای فرهنگی به صورت جزیره ای انجام می شود و غالب فعالان فرهنگی از توان افراد هم سو و همفکر خویش بی اطلاع هستند. نداشتن تشکیلات و جبهه واحد، معضلات فراوانی را به همراه دارد.
اولین مشکل نداشتن جبهه واحد، موازی کاری و هدر رفتن سرمایه های مالی و انسانی است. دوم؛ چون کارهای فرهنگی قائم به شخص است دیگر دوام و استمرار ندارد. شخص مدتی فعالیت فرهنگی انجام می دهد و در پایان کار را بدون رسیدن به نتیجه مطلوب رها می کند. سوم؛ اولویت بندی ها فراموش می شود و همه افراد، آن کاری را که مورد توجه عموم مردم است بدون کار کارشناسی انجام می دهند. چهارم؛ گاهی اوقات، عملیات فرهنگی زودتر از موعد انجام می گیرد که این خود به جای درمان، اشاعه درد را به همراه دارد. موارد دیگری نیز می توان برشمرد که به خاطر رعایت اختصار از بیان آن خودداری می کنیم.

بر این اساس برای گسترش فرهنگ دینی در جامعه اسلامی از انجام کار تشکیلاتی ناگزیریم. از آن جایی که اصلاح اندیشه بر اصلاح رفتار مقدم است برای رسیدن به این مهم، داشتن فکر تشکیلاتی از ضرورت ویژه ای برخوردار است؛ کسانی که فکر تشکیلاتی ندارند به طور قطع در انجام کار تشکیلاتی نیز توفیقی نخواهند داشت. ما بر این باوریم که برای جبهه شدن رعایت یک سری اصول و ارزش ها لازم و ضروری است. به همین دلیل این اصول را در تحقیق حاضر گردهم آوردیم تا فعالان فرهنگی با مطالعه و دقت نظر در اصول مذکور و رعایت آنها علاوه بر یافتن فکر تشکیلاتی به تشکیل جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی کمک شایانی نمایند.