فصل زمستان به دلیل تغییرات آب و هوایی و سرد شدن هوا، نیازمند مراقبتهای ویژهای است. طب سنتی با بهرهگیری از دانش گذشتگان، راهکارهای ارزشمندی برای حفظ سلامتی و تعادل حرارتی و رطوبتی در این فصل ارائه میدهد. در ادامه به برخی از مهمترین تدابیر طب سنتی برای فصل زمستان میپردازیم.
تدابیر طب سنتی برای فصل زمستان
- مصرف غذاهای گرم و تر
در زمستان باید از غذاهای با طبع گرم و تر استفاده شود. مانند:- خورشتها و غذاهای آبکی: مانند آبگوشت، آشهای ساده و سوپ.
- ادویههای گرم: دارچین، زنجبیل، زردچوبه، هل، میخک و زعفران.
- میوههای زمستانی: انار، سیب، پرتقال و خرمالو.
- پرهیز از غذاهای سرد و خشک
غذاهایی مثل خیار، هندوانه، ترشیها، لبنیات سرد و بستنی که طبع سرد دارند، بهتر است کمتر مصرف شوند. - نوشیدنیهای گرم: شیر ولرم با عسل و زعفران برای تقویت بدن.
- افزایش مصرف روغنهای طبیعی
- استفاده از روغن کنجد و روغن زیتون در غذا.
- مالیدن روغن کنجد بر پوست برای جلوگیری از خشکی.
- پوشش مناسب و گرم نگه داشتن بدن
در طب سنتی توصیه میشود سر و پای افراد مخصوصاً در هوای سرد پوشیده بماند تا از نفوذ سرما جلوگیری شود. - تحرک و ورزش
ورزشهای ملایم مانند پیادهروی و نرمش به گرم نگه داشتن بدن کمک میکند. - استفاده از بخور
برای رفع خشکی پوست و مجاری تنفسی میتوان از بخور آبگرم با عصارههای طبیعی مثل بابونه و اکالیپتوس استفاده کرد.
دمنوشها و نسخههای طب سنتی برای فصل زمستان
دمنوشهای مناسب فصل زمستان:
دمنوشهای گیاهی به گرم نگه داشتن بدن، تقویت سیستم ایمنی و کاهش علائم سرماخوردگی کمک میکنند.
- دمنوش زنجبیل و عسل:
- زنجبیل تازه به همراه یک قاشق عسل و چند قطره لیموترش.
- خواص: افزایش انرژی، بهبود گردش خون و رفع گلودرد.
- دمنوش دارچین و هل:
- یک چوب دارچین و چند دانه هل را در آب جوش دم کنید.
- خواص: تقویت سیستم ایمنی، افزایش حرارت بدن و کمک به هضم غذا.
- دمنوش آویشن و پونه:
- ترکیب آویشن و پونه کوهی با کمی عسل.
- خواص: ضد سرماخوردگی، ضد سرفه و بهبود سیستم تنفسی.
- دمنوش زعفران و گلاب:
- زعفران به مقدار کم با گلاب و عسل.
- خواص: آرامبخش، ضد افسردگی و تقویت قلب.
- دمنوش بابونه و بیدمشک:
- ترکیب گل بابونه و عرق بیدمشک با کمی عسل.
- خواص: تسکیندهنده اعصاب، تقویت سیستم ایمنی و بهبود خواب.
- دمنوش های دیگر مانند چای دارچین، دمنوش بهلیمو، آویشن و بابونه.
خوراکیهای سنتی زمستانی
تغذیه متناسب با مزاج: هر فردی مزاج خاصی دارد و باید تغذیه خود را متناسب با مزاجش تنظیم کند.
- آشهای سنتی: مانند آش رشته، آش بلغور و آش شلغم که بسیار مقوی هستند. سوپ و آشهای گرم با استفاده از سبزیجات و حبوبات، علاوه بر گرم کردن بدن، سرشار از فیبر و ویتامین هستند و به هضم بهتر غذا کمک میکنند.
- خورشتها: خورشت فسنجان (با گردو)، قورمه سبزی با گوشت گوسفندی و خورشت کرفس.
- آبگوشت: آبگوشت سنتی با دنبه و نخود برای تقویت بدن.
- حریره بادام: ترکیب بادام آسیابشده، شیر گرم و عسل.
- میوههای زمستانی: خرمالو، سیب، پرتقال، انار و ازگیل.
- مغزها و خشکبار: بادام، پسته، گردو، خرما، کشمش و انجیر خشک.
راهکارهای تقویت سیستم ایمنی بدن در زمستان
۱. تقویت بدن با مصرف خوراکیهای طبیعی:
- ترکیب عسل و سیاهدانه هر روز صبح به میزان یک قاشق چایخوری.
- مصرف شیره انگور و ارده برای تأمین انرژی و گرمی بدن.
۲. مصرف معجونهای سنتی:
- معجون شیر و عسل: شیر گرم با عسل طبیعی و مقداری زعفران.
- معجون خرما و گردو: ترکیب خرمای لهشده با گردو و کنجد برای تقویت بدن.
۳. استفاده از عرقیات گیاهی:
- عرق نعنا و بیدمشک برای تقویت اعصاب و سیستم گوارشی.
- عرق آویشن و اکالیپتوس برای بهبود عملکرد سیستم تنفسی.
۴. مصرف روغنهای مقوی:
- استفاده از روغن کنجد در غذاها.
- ماساژ بدن با روغن زیتون یا روغن بادام شیرین برای رفع خشکی پوست.
۵. تنفس بخورهای گیاهی:
- بخور بابونه، اکالیپتوس و آویشن برای پیشگیری از عفونتهای تنفسی.
۶. خواب و استراحت کافی:
خواب منظم و زودهنگام در فصل زمستان به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
نسخههای خاص طب سنتی برای زمستان:
- رفع گلودرد و سرفه:
ترکیب عسل، زنجبیل، آبلیمو و آب گرم به عنوان شربت طبیعی مصرف شود. - تقویت سیستم ایمنی:
مصرف روزانه ترکیب عسل و سیاهدانه یا یک قاشق چایخوری آب زنجبیل تازه. - رفع خشکی پوست:
استفاده از روغن بادام یا روغن کنجد روی پوست بعد از حمام. - پیشگیری از سرماخوردگی:
- غرغره با آبنمک یا دمنوش مریمگلی.
- مصرف شلغم بهصورت پخته یا در سوپ.
پوشش بدن
- پوشیدن لباس گرم و مناسب: استفاده از لباسهای گرم و چند لایه به خصوص در قسمتهای حساس بدن مانند سر، گردن و پاها، از بدن در برابر سرما محافظت میکند.
- پوشیدن جوراب پشمی: جوراب پشمی به گرم نگه داشتن پاها و جلوگیری از سرماخوردگی کمک میکند.
فعالیت بدنی
- ورزش منظم: انجام ورزشهای سبک و هوازی مانند پیادهروی، دویدن آرام و یوگا به تقویت سیستم ایمنی و بهبود گردش خون کمک میکند.
- اجتناب از ورزشهای سنگین در هوای سرد: ورزشهای سنگین در هوای سرد میتواند باعث خستگی و ضعف بدن شود.
خواب
خواب کافی: خواب کافی به ترمیم سلولها و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. سعی کنید شبها به اندازه کافی بخوابید.
سایر تدابیر
- روغن مالی: ماساژ بدن با روغنهای گرم مانند روغن زیتون، کنجد و بادام به گرم کردن بدن و بهبود گردش خون کمک میکند.
- حجامت: حجامت در فصل زمستان به دفع سموم از بدن و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
- فصد: فصد نیز مانند حجامت، یکی دیگر از روشهای درمانی طب سنتی است که در فصل زمستان میتواند مفید باشد.
- حمام گرم: حمام گرم با استفاده از گیاهان دارویی مانند بابونه و اسطوخودوس به آرامش اعصاب و رفع خستگی کمک میکند.
توجه: قبل از انجام هرگونه درمان با روشهای طب سنتی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
